Iedere ondernemer krijgt er vroeg of laat mee te maken. Ook al ga je coulant om met betaaltermijnen, de debiteur blijft in gebreke. Erg vervelend omdat je als ondernemer hierdoor in onzekerheid blijft over de betaling. Maar ook omdat je rente misloopt, die je anders van bijvoorbeeld de bank had kunnen ontvangen.
In dit artikel behandelen we de wettelijke rente. We zullen kijken wat de wettelijke rente precies inhoudt, wanneer je het kan inzetten en wat een rente op rente berekening is. Vervolgens laten we zien hoe je de wettelijke rente in je sommatie opneemt. Ook zullen we kijken hoe je contractueel een (hoger) rentebedrag kan vastleggen.
Wil je sneller betaald worden? Ga dan online boekhouden met een boekhoudprogramma die automatische betalingsherinneringen ondersteunt.
Wat is wettelijke rente en hoe bereken je het?
Om ondernemers een middel te geven waarmee ze hun wanbetalers tot betalen kunnen dwingen, heeft de wetgever de wettelijke rente in het leven geroepen. Hierbij heeft de wetgever een onderscheid gemaakt tussen de wettelijke handelsrente en de (vaak lagere) wettelijke rente bij niet-handelstransacties (ook wel: consumentenrente). Bedrijven en overheid zijn automatisch wettelijke rente verschuldigd als ze de betalingstermijn overschrijden. Dit bedrag mag je bij het factuurbedrag optellen wanneer je klant de afgesproken betalingstermijn niet nakomt.
De wettelijke handelsrente is vastgesteld op 8,00%. Deze wettelijke rente ligt dus veel hoger dan de rente die een ondernemer bij de bank kan ontvangen. Verder is het niet alleen mogelijk om de wettelijke rente te vragen het is ook mogelijk om in je algemene voorwaarden een nog hoger rentepercentage t.a.v. achterstallige betalingen vast te leggen.
Wettelijke handelsrente berekenen
De wettelijke handelsrente is van toepassing op achterstallige betalingen tussen ondernemingen, maar ook bij handelsovereenkomsten met de overheid. Daarnaast kunnen natuurlijke personen die handelen als ZZP’er ook de wettelijke rente doorberekenen.
De wettelijke handelsrente wordt bepaald op basis van de renteberichten van de Europese Centrale Bank. Deze renteberichten worden elk half jaar worden bijgewerkt. De actuele handelsrente kun je gemakkelijk vinden op de website van de Rijksoverheid. Vanuit hier maak je eenvoudig de berekening van de wettelijke handelsrente.
Verschil tussen wettelijke rente en wettelijke handelsrente
Sinds 1 december 2002 wordt er onderscheid gemaakt tussen de wettelijke rente, van toepassing op transacties tussen ondernemingen en/of overheidsinstanties (handelstransacties), en de 'gewone' wettelijke rente. Deze rente geldt voor alle transacties die geen handelstransacties zijn (niet-handelstransacties) en wordt ook wel consumentenrente genoemd.
Wettelijke rente bij consumententransacties
De wettelijke rente bij niet-handelstransacties (consumentenrente) kan ook elk half jaar worden gewijzigd. Deze rente blijft over het algemeen stabieler dan de wettelijke handelsrente. Elke verhoging of verlaging van de wettelijke rente bij consumententransacties wordt bovendien beperkt tot een maximaal verschil van twee procent t.o.v. het vorige rentepercentage. Deze rentes worden bij Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) vastgesteld en worden vervolgens gepubliceerd in het Staatsblad. De actuele wettelijke consumentenrente is vastgesteld op 2.00%.
Verschil tussen wettelijke rente en contractuele rente
Contractspartijen kunnen rentepercentages ook in een overeenkomst of in de algemene voorwaarden vastleggen. Zo kan worden afgesproken dat bij een te late betaling een afgesproken rentepercentage, van bijvoorbeeld 1,5% per maand, is verschuldigd. Als partijen dit doen dan is er sprake van contractuele rente en niet van wettelijke rente. In de praktijk zal de contractuele rente vaak hoger zijn dan de wettelijke rente.
Rente op rente (samengestelde rente)
De wettelijke rente wordt als rente op rente berekend. Deze berekening heet ook wel de samengestelde rente. Dit houdt in dat wanneer een betaling achterstallig is, over de rente zelf na ieder jaar ook weer rente dient te worden betaald. Dit in tegenstelling tot de enkelvoudige rente, waarbij enkel over het originele factuurbedrag rente wordt betaald.
Op deze manier kan de rente en het totaal verschuldigde bedrag met een steile curve groeien. Zeker bij een betaling die al erg lang open staat. Dit maakt de berekening van de wettelijke rente enigszins complex.
Berekening wettelijke rente
Zoals gezegd kan het berekenen van de wettelijke rente lastig zijn. Zeker wanneer de betaling lange tijd onbetaald blijft. Zo moet je rekening houden met schrikkeljaren, maar ook met de berekening van rente op rente.
Met calculator
Bij het berekenen van de wettelijke rente is het erg handig om het wettelijke rente berekenen met een rente calculator op het internet te doen. Je kan ook een rente calculator maken in een Excel-sheet. De wettelijke rente berekenen met Excel is erg overzichtelijk en handmatig kun je veel zelf regelen.
Met boekhoudsoftware
Met sommige boekhoudpakketten kun je automatisch de wettelijke rente berekenen. Kortom, je hoeft zelf geen ingewikkelde berekeningen te doen, maar voert alleen de benodigde gegevens in en de software doet de rest.
Bekijk hier een overzicht van alle boekhoudsoftware aanbieders
Boekhoudsoftware aanbieders
Zelf de wettelijke rente berekenen
De wettelijke rente berekenen kan redelijk eenvoudig. Maak je je eigen rente berekening met Excel of een ander programma? Houd dan rekening met de volgende factoren:
- Maak onderscheid welke rente je toe moet passen: handelsrente of consumentenrente (afhankelijk van je debiteur).
- Maak gebruik van de correcte rentes. Deze vind je op de website van de Belastingdienst of bijvoorbeeld op wettelijke-rente.com.
- Bereken de rente niet over de factuurdatum, maar over de betaaldatum.
- Splits op in periodes, wanneer de rentetarieven tussentijds worden aangepast.
- Houd rekening met schrikkeljaren.
- Voeg ieder jaar de rente op rente bij de hoofdsom. Dit betreft niet een kalenderjaar, maar 365 of 366 dagen nadat uw betaling achterstallig is geworden.
- Heb je met de debiteur een contractuele rente afgesproken? Bijvoorbeeld in je algemene voorwaarden. Hanteer dan deze afgesproken percentages wanneer de wettelijke rentepercentages lager zijn dan de afgesproken percentages.
Op het internet vind je voldoende voorbeelden van Excel rente berekeningen.
Controleer ook altijd even of jouw wettelijke rente berekening klopt, via een rente calculator op het internet.
Voorbeeld berekening wettelijke rente
Wanneer je een product op 1 april levert en de factuur met een betalingstermijn van 14 dagen à €1.000 wordt tegelijkertijd ontvangen, dan gaat de wettelijke rente in op 15 april. Wordt er pas op 15 mei betaald, dan is de afnemer op die datum 31/365 x (8,05% van €1.000) = €6,84 aan rente verschuldigd. Het te betalen bedrag wordt dan €1.006,84. Blijft de betaling langer dan een jaar uit, dan mag je na een jaar de rente bij het totaalbedrag optellen. Daarna bereken je nogmaals de rente over het nieuwe totaalbedrag (rente over rente).
Wanneer de wettelijke rente berekenen?
Tenzij anders is afgesproken, gaat de wettelijke rente gaat lopen als de debiteur (schuldenaar) in verzuim is (Art. 6:119 BW). Het verzuim treedt in vanaf de in de ingebrekestelling genoemde fatale termijn (zie hieronder). Regelmatig wordt vooraf overeengekomen dat de betaaltermijn van de factuur tevens de fatale termijn is. In deze gevallen is de wettelijke rente verschuldigd zonder nadere ingebrekestelling.
Je kan geen wettelijke rente berekenen als je zelf in gebreke bent. Bijvoorbeeld omdat je je afspraken niet bent nagekomen (niet deugdelijk hebt gepresteerd).
Wanneer gaat de rente lopen?
Het hoge tarief van de wettelijke rente voor bedrijven of de overheid (wettelijke rente voor handelstransacties) mag je wettelijk gezien berekenen vanaf:
- 30 dagen nadat de klant jouw factuur heeft ontvangen;
- 30 dagen nadat de klant de prestatie heeft ontvangen. Dit geldt als de datum van ontvangst van de factuur niet vaststaat, of als de klant de factuur eerder gekregen heeft dan de prestatie;
- de dag waarop de afgesproken termijn van goedkeuring of aanvaarding is verstreken.
Zoals we hiervoor aangaven mag je de termijn van 30 dagen verlengen of inkorten, door zelf afspraken te maken met je klant. Dit kun je bijvoorbeeld doen via algemene voorwaarden
Rente berekenen met een boekhoudpakket
Sommatie met wettelijke rente
Betaalt je debiteur de rekeningen niet? Bij vaste klanten is het slim om dan eerst één of meerdere herinneringen te sturen. Reageert de klant ook niet na herhaaldelijk herinneren? Dan kun je hem een aanmaning toezenden. Dit is een brief waarmee je de klant tot betalen probeert te bewegen. De tekst van een aanmaning is dwingend en stelt opnieuw een (relatief korte) betalingstermijn. Haalt ook dit niks uit, stuur dan de schuldenaar een sommatie (ingebrekestelling) met een fatale termijn. Hiermee geef je hem een laatste kans om de factuur zonder verdere kosten te voldoen.
Vordering uit handen geven
Naast een laatste betalingstermijn vermeld je in de sommatie duidelijk wat de consequenties zijn als er opnieuw niet wordt betaald. Bijvoorbeeld dat je de vordering dan uit handen zult geven aan een incassobureau en dat het openstaande bedrag dan zal worden vermeerderd met incassokosten. Om de druk tot betaling op te voeren is het slim om in je sommatie naast de hoofdsom, tevens de wettelijke rente op te nemen.
Bedrijven en overheden zijn automatisch wettelijke rente verschuldigd wanneer ze de betalingstermijn overschrijden. Om wettelijke rente te krijgen is het niet noodzakelijk een aanmaning of ingebrekestelling te versturen. Bij levering aan consumenten moet je dit wel doen.
Een hogere rente in algemene voorwaarden of contract
Het is voor een ondernemer verstandig om een bepaling over de gehanteerde wettelijke handelsrente op te nemen in de algemene voorwaarden. Hierin leg je vast welke tarieven je hanteert en wanneer deze gaan lopen. Zo weten afnemers dat je bij achterstallige betalingen ook daadwerkelijk rente zal berekenen. Maar dit doe je ook omdat je dan een hogere rente dan de standaard wettelijke handelsrente kan opnemen.
Een bepaling waarin je een hogere rente afspreekt kan er bijvoorbeeld zo uitzien:
Bij overschrijding van de betalingstermijn is de afnemer de wettelijke handelsrente ex artikel 6:119 a Burgerlijk Wetboek verschuldigd, vermeerderd met 10 procent over het factuurbedrag. Ingaande op het moment van de overschrijding van de betalingstermijn.
Conclusie
De wettelijke rente is voor ondernemers een krachtig middel om afnemers te stimuleren tot het tijdig betalen van facturen. Vooral wanneer de afnemer een overheid of een andere onderneming betreft kunnen de rentebedragen behoorlijk oplopen. De rentepercentages zijn bovendien ook in te zetten door in overeenkomsten of algemene voorwaarden een hogere contractuele rente op te nemen. Om de rente te berekenen gebruik je de samengestelde rente. Dit wil zeggen dat er over de rente die reeds is berekend, ook rente wordt betaald.
Voor het berekenen van de wettelijke rente kun je gebruik maken van de website.
Voor het berekenen van de wettelijke rente kun je gebruik maken van de website www.wettelijke-rente.com. Je kunt dan een direct een PDF van de berekening downloaden.
Wil je sneller betaald worden? Ga dan online boekhouden met een boekhoudprogramma die automatische betalingsherinneringen ondersteunt.
